ՆԿԱՐՉԻ ՄԱՍԻՆ ԿԱՐԾԻՔՆԵՐ

Նկարչի ստեղծագործական աշխարհը կարող է մտածված-կշռադատված կերպով որոշարկված լինել, պատկերավոր կերպով բնութագրված: Կամ հակառակը: Կարող է պատահական-անպարագիծ մտք լինել՝ առանձնակի անկեղծության, հանդարտ մտորում մ պահի ասես ակամա հնչած: Այսպես է իր մասին խոսում Անդրեյ Արկադիի Շուգարովի գեղանկարչությունը: Գեղանկարչություն-միտք: Կարևոր չէ այս բառերի հերթականությունը. ժամանակ առ ժամանակ դրանք տեղերով փոխվում են, մոտենում կամ հեռանում են նկարչի զգացումներից: Եվ այնուամենայնիվ, դրանց անքակտելի միասնությունը, փոխպայմանավորվածությունն են կազմում արվեստի բանաձևի բարոյական հիմքը:
Նկարչի որակները դաստիարակվել են պատշաճ մանկավարժական նրբանկատությամբ, անհատականության հանդեպ ուշադրությամբ: Ուսանողների նկատմամբ մանկավարժների վերաբերմունքը մի տեսակ փոխադարձ կապվածությամբ Էր առանձնանում: «Ճշմարտություն, անմիջականություն, սեր բնօրինակի հանդեպ, նրբանկատություն»,- ահա թե ինչ բառեր էին գործածում ուսուցիչները: Դա գեղանկարչի կրթում էր: Էդուարդ Իսաբեկյանն ասում էր. «Ներսի՛ց նկարեք»: Այսօր այս արտահայտությունն այլևս չի գործածվում, գուցեև չի էլ հասկացվում: Մանկավարժների զրույցները բարեկամական էին, ոչ բարոյախրատական: Մանկավարժներին սիրում էին: Անդրեյ Շուգարովը մեծ ջերմությամբ է հիշում իր ուսուցիչներին՝ Հարի Սմբատյանին, Մկրտիչ Սեդրակյանին, Վաղինակ Ասլանյանին, Էդուարդ Իսաբեկյանին: Համեմատաբար կայուն բազմազանությամբ ժանրային-թեմատիկ դիապազոնում (կոմպոզիցիա, բնանկար, դիմանկար, նատյուրմորտ) նկարիչն աչքի է ընկնում ռիթմիկ դինամկայի հարուստ սպեկտրով, գույնի ու լույսի էքսպրեսիայով: Նկարչի համար ավանդական սյուժեն՝ ձիերը՝ տարբեր կոնֆիգուրացիաներով ու ծավալներով, մեկ թեթև ծխի մեջ, մեկ խիստ կոնտրաստով, ընդհանրացված ամբողջի կենդանի մի հատված ներկայացնելով, տպավորիչ էֆեկտ են ստեղծում: Նրա բնանկարները երկու երեսակ են ներկայացնում ՝ նոր կյանքի տրոփուն ծնունդը և այդ կյանքի շքեղ աշնանային շրջանը: Այս յուրահատուկ վիճակները սահմանազատված են օդեղեն միջավայրին, գույնի թեթև-թափանցիկ մթնոլորտին համապատասխանող բնութագրական գամմայի միջոցով: Նկարիչը ձգտում է դեպի եվրոպական համընդհանուր ավանդույթները, մինչդեռ նրա աշնանային բնանկարներում հենց հայկական գեղանկարչության կրակոտ սկիզբն է փոթորկվում, գեղանկարչություն, որը, որպես կանոն, այնքան էլ հակված չէ կիսատոների ու նրբերանգների: Նատյուրմորտները՝ կենդանի այդ հուզումը իրերի աշխարհից, նկարիչը կարողանում է փոխանցել նրբաճաշակորեն, արտիստիկորեն ու թարմ: Նկարչի՝ հայացքիդ բացվող յուրաքանչյուր նոր կտավ հանդիպում է խոստանում ազատ աշխարհի հետ: Եվ սա է հենց ինքնատիպ ու անկեղծ արվեստագետի արվեստը:
Տիգրան Սմբատյան
Նկարիչ
Գեղարվեստի պրիզմայով դիտարկելով Անդրեյ Շուգարովի ստեղծագործությունը՝ մենք մեր իրական աշխարհի գույների մեջ ենք թափանցում: Նկարչի երկարամյա աշխատանքը նրա բազմակողմանի օժտվածության արդյունքն է: Անկասկած տաղանդավոր այս նկարչի ստեղծագործությունը խիստ բազմակողմանի է թե՛ ժանրային, թե՛ թեմատիկ առումով: Հեգելը գտնում էր, որ «Իր գործիքներով մարդը իշխանություն ունի արտաքին բնության վրա, թեև իր նպատակներով նա, ավելի շուտ, ենթակա է դրան»: Այդպես ահա, Անդրեյ Շուգարովի՝ բնության պատկերման մեջ «ստեղծագործ ձեռքը» սինթեզող միավոր է, որ կտավին է փոխանցում մեր շուրջը տարածվող բնական աշխարհի ռեալ ընկալումը և նկարչի սերը այդ աշխարհի հանդեպ: Կարելի է գեղանկարչորեն առավել արտահայտիչ համարել «Գյուղում» (1999), «Այգում» (1993), «Գյուղ» (1992), «Հանգիստ՝ քաղաքից դուրս» (1995) կտավները և այլ բնանկարներ՝ ստեղծված 1990-2000 թթ.: Նկարչի մյուս կիրքը նժույգների վայելչագեղությունն է, նժույգներ, որ նրա ստեղծագործության գլխավոր օբյեկտն են: Հեղինակի կոմպոզիցիաների հերոսները նրբագեղ են, սլացիկ, շարժումերում արագ, մուգ ատլասե ողորկ, արևի ճառագայթների տակ երփներանգվող մորթով, կրակագույն մետաքսե բաշով: Ու թվում է իրոք՝ ձին ահա-ահա կպոկվի տեղից ու քառատրոփ կսուրա՝ քամուն հետևում թողնելով: Այսպիսով՝ ստեղծագործողի ներաշխարհը նրա ընկալման արտացոլանքն է, որն արտահայտվում է նրա ստեղծագործության մեջ: Դա համակերպված աշխարհ է, ուր բնության հանդարտության մեջ թեթև քամի է, իսկ արևի վառ ճառագայթները ընկնում են գյուղական գեղատեսիլ տների վրա։ Միևնույն ժամանակ նկարիչը լի է էքսպրեսիայով. շարժման և նրբագեղության տեսիլը ձիերի դինամիկ արագության մեջ։
Վազգեն Զախարյան
Արվեստի գործիչ, Արվեստի մջազգային ասոցիացիայի (IAA/AIAP) անդամ
Անդրեյ Շուգարովի մասին խոսելիս ուզում եմ նկատել, որ նա խորապես կիրթ մարդ է, արվեստի գիտակ ու մեծ սիրահար՝ լայն առումով: Նրա աշխատանքները կարևոր օղակ են հայ նկարիչների ռեալիստական հարուստ ավանդույթի շղթայում, դրանք գեղարվեստական չխամրող ազդեցությամբ են օժտված: Նկարիչն իր հոգեվիճակը հաճախ փոխանցում է ձիեր նկարելով: Շուգարովի կտավները դիտելիս թվում է՝ այդ պոռթկուն, ազատ ու անհնազանդ կենդանիները, ահա ուր որ է, դուրս կթռչեն նկարից: Շուգարովն այնքան կատարյալ է տիրապետում գծին, որ կարող է անսխալ, հիշողությամբ, վերարտադրել ձիու ֆիգուրը՝ դարձումերի դինամկայով, ներքին պրկվածությամբ ու հորինվածքի լարվածությամբ: Այդ կտրուկ, շեշտակի, հաճախ արտաքուստ կոպիտ ու ոչ նրբագեղորեն արված նկարները խելահեղորեն զգացմունքային են, նկարչի ողջ ուշադրությունը կենտրոնացած է շարժումերի արտահայտիչ բովանդակալիցության վրա: Բայց դրանց հետ մեկտեղ, դրանց կողքին, այդ վերացական սիմվոլիկայի հետ մեկընդմեջ, գտնում ենք լուսավոր, թափանցիկ, թեթև ու վստահ ձեռքով արված բնանկարները՝ դեպի կյանքը, դեպի սքանչելի բնությունը հիացմունքով ներթափանցված: Անդրեյ Շուգարովի նկարներն օժտված են գեղարվեստական չմարող ազդեցությամբ և արդեն զբաղեցրել են իրենց տեղը հայկական գեղարվեստի լավագույն, ժամանակի մեջ կայացած նվաճումերի շարքում:
Ալեքսանդր Բաղրամյան
Նկարիչ
Զարմանալի է, բայց գեղանկարիչ Անդրեյ Շուգարովի աշխատանքներին լրջորեն ծանոթացա բոլորովին վերջերս։ Առանձին աշխատանքներ տեսել էի ցուցահանդեսներում, նկարահավաքների մոտ, և միշտ ցանկություն էր առաջանում մոտիկից ծանոթանալու նկարչի ստեղծագործություններին, հատկապես որ գեղանկարիչ եղբայրս՝ Վարուժան Վարդանյանը, ով շատ ժլատ էր գովեստի խոսքեր շռայլելու մեջ, հաճախ էր խոսում Անդրեյի մասին՝ որպես ընկերոջ և որպես, իր խոսքերով ասած, «շնորհքով նկարչի»։ Ու այս` վերը ասվածի մեջ ես համոզվեցի, երբ անձամբ եղա նկարչի արվեստանոցում և տեսա, թե որքան բազմաժանր է արվեստագետ Շուգարովը։ Անդրեյի աշխատանքների մեջ զգալի թիվ են կազմում ձիեր պատկերող կոմպոզիցիաները։ Դրանց մեծ մասում պայքարի մեջ մտած ձիեր են՝ բարդ, երբեմ էլ գրեթե անհասկանալի ռակուրսներով, անսովոր ձևերով ու դիրքերով: Այս կոմպոզիցիաներում հեղինակը, տուրք տալով իր համարձակ երևակայությանն ու ազատության շեշտեր դնելով վրձնահարվածների մեջ, սրում ու խորը դրամատիզմ է հաղորդում տեսարաններին։ Եվ ճշգրտությունը, որով նկարիչը կտրուկ, շեշտված գծաձևերով ստեղծում է թե՛ ծառս եղած և թե՛ գետնին տապալված, չռված աչքերով ու օգնություն հայցող ձիերին, խոսում է արվեստագետի բարձր վարպետության մասին։ Ի հակադրություն ձիեր պատկերող կոմպոզիցիաների՝ Շուգարովը շատ զուսպ և զգայուն է բնանկարներում։ Դրանք զուտ բնօրինակից արված ընդօրինակություններ չեն, որքան էլ ռեալիզմը դրանցում բավականին խորն է արտահայտված։ Կիրառելով տարատեսակ արտահայտչաձևեր ու մջոցներ՝ Անդրեյը ստեղծում է կատարման տեսակետից իրարից հստակորեն տարբերվող մակերեսներով ու քսվածքներով կտավներ։ Կան աշխատանքներ, որ այնքան թեթև, նուրբ ու թափանցիկ են արված, որ առաջին հայացքից ասես մի սեանսում արված ջրաներկի տպավորություն են թողնում, իսկ երբեմ էլ խիտ, թանձր քսվածքով, երկար ժամանակում արված գործեր են, որոնցում Անդրեյը, զուտ իրեն հայտնի հատուկ հնարք կիրառելով, հաստ վրձնահարվածների վրա «նստեցնում» է ասես կետերով դրված շերտեր, որոնցով կտավի վրա ստեղծում է յուրօրինակ թրթռուն ու շողշողուն երփներանգումերով մակերեսներ։ Բնությունը կարծես արթնանում է ու առկայծում՝ մի առանձին գրավչություն տալով աշխատանքներին։ Լինեն դրանք գյուղական, սևանամերձ թե անտառային տեսարաններ, հեղինակը մի առանձին գորովանքով է մոտենում հայրենի բնությանը՝ յուրատեսակ «հոտառությամբ» գտնելով գեղանկարչական զարմանահրաշ պատկերներ։ Ճիշտ է, նրա նկարներում քիչ ենք հանդիպում նատյուրմորտների, բայց այդ սակավաթիվ աշխատանքները, որ կատարված են մեծ, հստակ գունածավալներով, լույսի ու ստվերի կտրուկ անցումերով ու հնչեղ կոլորիտով, այնքան տպավորիչ են, որ անպայմանորեն դրոշմվում են ու մում հիշողությանդ մեջ։ Անդրեյ Շուգարովի աշխատանքներում առանցքային դեր ունեն դիմանկարները։ Դրանցում նկարիչը, ճշմարտացի պատկերումից բացի, աշխատում է գտնել ու վեր հանել բնորդի խառնվածքը։ Որքան էլ բազմաժանր գեղանկարիչ է Անդրեյը, միևնույն է, ձիեր պատկերող կոմպոզիցիաներն են նկարչին ճանաչում բերել։ Դրանք թերևս կարելի է համարել արվեստագետի «այցեքարտը»...
Վարդան Վարդանյան
Արվեստաբան
Անդրեյ Շուգարովի աշխատանքները շատ բազմազան են՝ ձիերի պատկերում, բնանկարներ ու նատյուրմորտներ, և բոլորն էլ՝ ներթափանցված ռոմանտիզմով՝ հատկանշական 19-րդ դարի ֆրանսիական կերպարվեստին և, իհարկե, հենց իր՝ հեղինակի բնավորությանը։ Շուգարովի նկարներում ձիերը պատկերված են շարժման մեջ՝ ինչ-որ խելահեղ պար հորինելով։ Դրանք վարպետորեն են նկարված. շարունակական վրձնահարվածները վերստեղծում են գծերի պլաստիկան: Շուգարովի բնանկարները ներթափանցված են արևի տաք լույսով ու մեղմ գունային գամմայով: Հատկապես առանձնանում են նատյուրմորտները, որոնցում պատկերված է բնության պարգևների ողջ հարստությունը։ Բայց սա Անդրեյ Շուգարովի ստեղծագործության ողջ երանգապնակը չէ, ինչի մասին վկայում են նկարչի վերջին աշխատանքները, որոնցում նկատելի է աբստրակտ մտածողություն, ինչը զարմանալիորեն հետաքրքրական է դարձնում Շուգարովի ստեղծագործությունը: Այնպիսի անվանի վարպետի աշակերտը լինելով, ինչպիսին Էդուարդ Իսաբեկյանն էր, Անդրեյ Շուգարովը շարունակում է ուսուցչի գեղանկարչական տեխնիկայի ավանդույթները և սեփական անկրկնելի ոճը ստեղծում:
Տիգրան Ասատրյան
Նկարիչ
Shugarov.am © 2021 Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են։ | Պատրաստված է PAP ART Gallery-ի կողմից։